De zorg de baas - omgaan met psychische kwetsbaarheid

De vermaatschappelijking van zorg leidt tot een fundamentele verschuiving in hoe zorg en welzijn wordt georganiseerd en omkaderd. De zorg wordt gede-ïnstitutionaliseerd en moet zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving verlopen. Dit stelt de gezinszorg voor heel wat uitdagingen. We denken aan de grotere diversiteit aan zorgnoden, een toename van chronische en complexe zorg, de evolutie naar patiënt-empowerment en vraaggericht werken, …

In de begeleiding van mensen met een psychische kwetsbaarheid worden door medewerkers vaak volgende bijkomende moeilijkheden naar voor gebracht:
● men vindt dat men vaak (te) weinig achtergrondinfo heeft - de problematieken, noden en gedragingen waarmee men geconfronteerd wordt zijn anders dan het “traditionele en oudere” klantenbestand. Men heeft (nog) onvoldoende kennis en vaardigheden om hiermee om te gaan.
● cliënten hebben weerstand tegen de hulp
● er is geen andere professionele hulp bij betrokken, waardoor de gezinszorg mogelijks gezien wordt als dé oplossing voor elk probleem.
● Men wil met de hulp die men biedt het verschil maken hetgeen bij chronische en complexe problematiek vaak vraagt om met een andere bril naar “invloed” en “succes” te kijken.
● Het is onduidelijk wat nu precies de doelstellingen zijn, welke taken men heeft (wat kan, wat mag, en wat zijn de grenzen) waardoor men op veel vlakken wil gaan inzetten en snel botst op de grenzen van de dienstverlening, niet de vooruitgang ziet die men had gehoopt,...

Doelstellingen van deze vorming zijn:
1) Het hebben van inzicht en een positieve attitude tov een mensgerichte benadering vs. een stoornisgerichte benadering en de implicaties wat betreft de zorgverlenersattitude die daarmee samenhangt.
2) Het hebben van vaardigheden om met specifiek gedrag nav psychische kwetsbaarheid om te gaan
3) Inzicht in het onderscheid “wat ligt bij de cliënt/ in de omstandigheden” vs. “wat doet het met mij”
4) Het leren van vaardigheden wat betreft het omgaan met hetgeen zich aandient en het persoonlijk leiderschap hierin

Inhoud

● We inventariseren de vragen die deelnemers hebben rond het thema.
● Via een interactief gesprek starten we met de balkmetafoor als kader om een “stoornisgerichte benadering” om te zetten in een “mensgerichte benadering” om psychische kwetsbaarheid te begrijpen en handvaten te hebben om ermee om te gaan. Implicaties naar de zorgverlenersattitude die daarmee samenhangt (vb. onvoorwaardelijke aanvaarding van de persoon maar niet alle gedrag en visies, geen therapeut zijn maar wel echt aanwezig zijn en werken aan vertrouwen en verbondenheid,…
● We gaan vervolgens aan de slag met volgende topics (rekening houdend met de leerwensen kunnen sommige topics meer of minder uitgebreid aan bod komen)
✔ Belang van omgaan met het gedrag ipv focus op de diagnose. Op een interactieve manier ontdekken we dat het hebben van een etiket vaak een “vals gevoel van controle” geeft”. We leren kijken naar gedrag én naar de effecten van het gedrag van de zorgverlener. Is het constructief voor jou en de cliënt?
✔ Specifieke gedragingen en hun “gebruiksaanwijzing”: do’s en don’ts bij stemmingsschommelingen, agitatie/heftig emoties, manipulatie, hamstergedrag, neerslachtig – inactief, dreigend (fysiek) agressief gedrag, gedrag onder invloed
✔ Wie heeft “het probleem” en waar ligt vervolgens de focus van de aanpak? Het verschil tussen “wat ligt bij de client “ (vb. hamstergedrag) vs “wat ligt bij mij” (vb. frustratie dat je samen hebt opgeruimd maar er de volgende keer weer heel wat spullen bijgekomen zijn; eigen normen of ideeën over wat een cliënt “behoort te” doen om “beter” te worden,… ).
✔ (terug) grip kunnen krijgen in een zorgsituatie; frustraties of machteloosheid (terug) kunnen omzetten naar motivatie om binnen de mogelijkheden en de grenzen van de dienstverlening toch doelgericht en betekenisvol te kunnen bezig zijn.
✔ Via oplossingsgerichte vragen nadenken over de draaglast en draagkracht van het team en de aanpak ervan

Blended werkwijze: inventariseren van hun vragen en leernoden, theoretische inzichten omzetten naar praktijk via ervaringsgerichte oefeningen, casusbesprekingen, videofragmenten, groepsdiscussies

Consolidatie: deelnemers krijgen op het einde van de dag een samenvattende reminder