Socrates voor een dag: van waarden op de werkvloer tot lastige beslissingen

VOORMIDDAG | VAN WAARDEN NAAR WERKVLOER

Intro - "Het enige wat ik weet, is dat ik niet weet."
In de plenaire introductie maken we kennis met Socrates. In zijn filosofische praktijk hanteert hij een vraagstelling die doet reflecteren. We gebruiken zijn gespreksmethode om samen te onderzoeken wat waarden precies betekenen in onze dagelijkse werkpraktijk. De methode heeft ook als doel blinde vlekken en aannames op te sporen in ons denken.

Fase 1 – Kijk naar wat er ligt
We vertrekken vanuit een concreet vraagstuk vanuit de groep en gaan samen op zoek naar onderliggende vragen en aannames. Hierbij kijken we scherp naar de waarden die op het spel staan.

Fase 2 – Bevraag
Waarden geven enige richting, maar verklaren zichzelf niet. We verkennen samen de begrippen a.h.v. de Socratische methode. Deelnemers leren open, verdiepende en reflexieve vragen te stellen.

Fase 3 - Concretiseer
We willen in deze fase de vertaalslag maken naar de concrete werkpraktijk van de deelnemers. We distilleren samen vanuit de begripsverkenning meer concrete richtlijnen voor het werk en de vraagstukken op de vloer. Onze doelstelling is om de deelnemers te trainen in het reflecteren en hun (samen)werking dankzij de kunst van het doorvragen op Socratische wijze te bevorderen.



NAMIDDAG | LASTIGE BESLISSINGEN NEMEN

Intro - "Een leven dat niet onderzocht wordt, is het leven niet waard."
Voor de tweede sessie wordt de Socratische methode op een andere manier ingezet. We vertrekken nu immers vanuit een concrete ervaring die een dilemma met zich meebrengt. Veel zorgverleners komen in situaties terecht waarin waarden met elkaar lijkten te conflicteren. En wat wanneer er belangen van verschillende stakeholders op het spel staan? Hoe rechtvaardigen we onze keuze?

In deze sessie wordt niet enkel een methodiek aangereikt maar ook taal die ons kan helpen om over moeilijke vraagstukken en twijfel te spreken. Na een plenaire introductie gaan we samen op onderzoek.

Fase 1 – casus: eens of oneens?
Deelnemers brengen een moeilijke beslissing uit hun eigen werkpraktijk aan. Dat kan een situatie zijn die actueel is of een vraagstuk uit het recente verleden. We vragen aan de deelnemers om positie in te nemen volgens nu eigen morele intuïtie: eens of oneens?

Fase 2 – argumenteren maar
Vervolgens gaan we in kleinere groepen argumenteren. Welke redenen heb je om voor eens of oneens te kiezen? We zorgen in deze oefening dat we alle betrokkenen die geraakt worden door onze beslissing in beeld houden.

Fase 3 – argumenten onder de loep en bijstellen van de argumentatie
De Socratische werkwijze is erop gericht om aannames en blinde vlekken in onze argumentatie op te sporen. We willen de redenen die we hebben om een bepaalde keuze te maken ter discussie stellen. Deelnemers worden uitgenodigd om een Socratische blik te werpen op de tegenargumenten van een andere groep. De Socratisch vragen die ze in de voormiddag al een eerste keer leerden gebruiken, worden opnieuw bovengehaald. Dit keer om kritische vragen te noteren bij de tegenargumenten die ze te lezen krijgen.

Elke groep krijgt de eigen argumenten terug in handen vergezeld van kritische vragen. Ze lezen en bespreken de vragen die geopperd worden bij de argumenten. Wat leggen die antwoorden bloot? Wat verrast hen? Nodigen de vragen je uit om je argumenten bij te stellen?

Fase 4 morele taal broodnodig
In dit deel van de vorming reiken we deelnemers taal aan om met elkaar over lastige beslissingen te spreken. Deze morele taal van rechten en belangen passen ze vervolgens toe in het wegen van de argumenten. Dit kan helpen om een gedeelde positie te vinden in het dilemma waar we proberen uit te geraken. Ze komen bovendien tot een beslissing die te verantwoorden en uit te leggen valt voor alle betrokkenen.