Praktijkgerichte ergonomie in de thuiszorg

Dagdeel 1 (4 uur):

Kennismaking aan de hand van vragen :
• Naam
• Ervaring
• Verwachtingen over de opleiding
• Welke klachten zijn er aanwezig bij de medewerkers en wat kunnen de oorzaken daarvan zijn?
• Welke tips worden er reeds door de medewerkers toegepast en wat is hun ervaring met deze tips?
• …

Evaluatie van verschillende foto’s van foutieve houdingen:
• Wat is de invloed van een foutieve houding op rugklachten?
• Welke houdingen vermijden?

Aanleren van de basisprincipes om het werk minder belastend te maken, bijvoorbeeld via:
• Goede werkplanning
• Houdingscorrectie
• Gebruik van hulpmiddelen
• Verandering van gedrag rond bijvoorbeeld verplaatsen van voorwerpen…

Toepassen en uitvoeren van volgende technieken:
• Heffen en tillen met emmer, wasmand, stoel, tafel, stofzuiger, vuilnisbakken...
• Wringtechnieken met poetsdoek en dweil
• Plooi- en poetstechnieken met poetsdoek en dweil
• Materialen van de grond heffen met knieklachten (golferstechniek)
• Ergonomische dweil- en moptechnieken
• Ergonomisch stofzuigen
• Ergonomisch schuren
• Ergonomisch ramen poetsen (vanop grond en vanop hoogte)
• Extra uitbreidingsoefeningen naargelang de vragen en taken van de medewerkers:
o Doos, boodschappen in koffer plaatsen
o Wasmand hoger in rek plaatsen
o Stoel hoger plaatsen
o Ergonomisch strijken
o Ergonomisch eten bereiden
o …

Naargelang het takenpakket van de zorgkundige / poetshulp, wordt meer of minder aandacht besteed aan voorgaande technieken. Onderstaande specifieke technieken kunnen voor zorgkundigen ook extra aan bod komen:
• De hulpbehoevende verplaatsen of veranderen van houding in bed
• De hulpbehoevende in of uit de zetel helpen
• De hulpbehoevende helpen bij het wandelen
• …

Evaluatie:
• Wat heb je op deze opleiding geleerd?
• Wat neem ik zeker mee uit deze opleiding?

Dagdeel 2 (4uur):

Korte kennismaking aan de hand van een stellingenspel rondom volgende stellingen:
• Wanneer ik correcte technieken uitvoer, voel ik een duidelijk verschil op het einde van de week.
• Ik doe 1 keer per week een half uurtje aan lichaamsbeweging?
• …

Bespreken en toepassen van de basisprincipes van de houdingscorrectie:
• Bekkenkanteling op de mat, de stoel, rechtstaand tegen de muur. De deelnemers leren het verschil aanvoelen tussen een rechte rug en een kromme rug.
• Stabilisatieoefeningen op de mat, de stoel, rechtstaand tegen de muur. Dit zijn oefeningen waarbij de huishoudhulp de buikspieren leert opspannen en de correcte houding leert aanhouden tijdens verschillende posities.
• Krachtoefeningen voor beenspieren, rugspieren, armspieren
• Stretchoefeningen voor beenspieren, rugspieren, armspieren
• Ademhalingstechnieken en relaxatieoefeningen

Duiden van het belang van lichaamsbeweging:
• Waarom is lichaamsbeweging belangrijk en wat moeten we doen om een gezonde rug te behouden? Welke zijn mijn kwetsbare gewrichten?
• Hoe je rug, nek en polsen ontlasten tijdens andere situaties naast je werk? Bijvoorbeeld: correcte zittechniek op een stoel, in de zetel of in de auto, correcte ligtechniek in bed of in de zetel, tips rond houding en technieken tijdens het boodschappen doen, eten voorbereiden, fietsen…
• Hoe jezelf motiveren om de tips en technieken toe te passen tijdens je job en in je thuissituatie? De huishoudhulpen duiden op een fiche aan met welke (poets)technieken ze de komende weken aan de slag gaan. Deze worden tijdens de opleiding nog eens praktisch uitgevoerd.
• Opstellen en toepassen van een persoonlijk 4- stappenplan. De gekozen kracht- en stretchoefeningen worden tijdens de opleiding uitgevoerd.

Interactieve Quiz over de theoretische basiskennis omtrent ergonomisch werken.
Volgende onderwerpen komen in deze quiz aan bod:
• Structuur en functie van de rug
• Juist/fout uitvoeringen:
o Evaluatie van verschillende video’s met foutieve houdingen:
 Wat is de invloed van een foutieve houding op rugklachten?
 Welke houdingen vermijden?
o Houdingen rangschikken van minst naar meest belastend, aan de hand van een fotopuzzel.

Evaluatie:
• Wat heb je op deze opleiding geleerd?
• Wat neem ik zeker mee uit deze opleiding?

Deze vorming wordt specifiek aangepast in functie van het takenpakket (huishoudhulp/verzorgende) van de deelnemers.

Methodische aanpak (werkvormen):
Om de vorming zo interactief en praktijkgericht mogelijk te laten verlopen wordt tijdens de vorming een grote diversiteit aan werkvormen gehanteerd. Tijdens deze vorming wordt onder meer gebruik gemaakt van volgende werkvormen:
• Kennismakingsspel rondom verschillende stellingen.
• Verschillende deelrondes (klassikaal gesprek) waarbij deelnemers informatie uitwisselen, met de begeleider als moderator.
• Klassikale video - en fotoanalyse van de houdingen en technieken.
• Kleine groepsopdrachten rondom het correct uitvoeren van verschillende houdingen, technieken en werksituaties.
• Klassikaal uitvoeren van de verschillende ergonomische technieken,...
• Doorschuifsysteem met werkpostjes waarbij verschillende praktische oefeningen - met specifiek materiaal vanop de werkvloer - worden uitgevoerd (remediëring door de lesgever).
• Individuele (invul)opdrachten rondom motivatie, lichaamsbeweging.
• Interactieve Quiz op basis van interactieve PowerPoint, foto's en video's.
• Toepassen van verschillende houdingscorrectie oefeningen op turnmatjes, stoel en tegen de muur.

Een gedetailleerd draaiboek van deze opleiding kan op aanvraag bezorgd worden.

Leerdoelstellingen:
Via de vele interactieve werkvormen trachten we tijdens deze vorming bepaalde leerdoelstellingen te bereiken. De doelstellingen die we hierbij voor ogen hebben zijn:
• De deelnemers leren hun specifieke klachten herkennen en leren hierop in te spelen.
• De deelnemers leren herkennen wat ze juist en fout doen / deden tijdens hun werk.
• De deelnemers leren hun houding en gedrag te veranderen (verbeteren) om zo hun werksituatie minder belastend te maken.
• Deelnemers leren de hef- en tiltechnieken ergonomische (poets)technieken juist uit voeren.
• De deelnemers leren de basisprincipes van houdingscorrectie toepassen tijdens geïsoleerde opdrachten.
• De deelnemers leren waarom lichaamsbeweging zo belangrijk is ter preventie van rugklachten.
• De deelnemers leren hoe ze zichzelf kunnen motiveren om meer aan lichaamsbeweging te doen.
• De deelnemers leren zichtzelf motiveren om zowel tijdens hun werk als tijdens het dagdagelijkse leven de basisprincipes ter preventie van rugklachten toe te passen.
• De deelnemers kennen de basisprincipes (theoretische achtergrond) omtrent ergonomisch werken.

Nazorg:
Tijdens de vorming worden verschillende werkdocumenten klassikaal ingevuld en besproken. Er wordt ook een link gelegd met de toekomstige werksituatie van de deelnemers. Er wordt een plan gemaakt die de deelnemers motiveert om de technieken correct uit te voeren tijdens hun werk en daarnaast. Deze documenten mogen meegenomen worden naar huis. Tijdens deze vorming wordt onder meer gebruik gemaakt van volgende documenten:
• A3-overzicht van alle ergonomische (poets)technieken
• 4 – stappenplan
• Uitgebreide cursusbundel met een opsomming van alle tips en technieken en oefeningen